Jajorodne czy żyworodne

Wszystkie niemal ryby (z nielicznymi wyjątkami, do których należy za­liczyć niektóre kostnoszkieletowe, np. okonie morskie i dorady) są rozdzielnopłciowe, to znaczy występują pośród nich oddzielnie samce i samice. Zewnętrzne cechy płciowe u ryb są na ogół bardzo słabo zaznaczone, acz­kolwiek i pod tym względem można spotkać liczne wyjątki. Różnica między samcami i samicami zaznacza się u ryb przede wszystkim w ich wielkości. Samice są zazwyczaj większe, co można wyraźnie zaobserwo­wać choćby na przykładzie powszechnie znanej ryby akwariowej — gupika.

Najjaskrawiej zaznacza się tego typu dymorfizm płciowy u niektórych ryb głębinowych, u których karłowate samce są na stałe przytwierdzone do ciała samic, na których niejako pasożytują. Inną cechą wyodrębniającą samce od samic jest tzw. szata godowa, cha­rakterystyczna zwłaszcza u wielu gatunków ryby akwariowe .

Mianowicie samce tych gatunków przybierają przed okresem godowym i w czasie jego trwania żywsze kolory, a nawet nierzadko dają się u nich zauważyć pewne zmiany i odchylenia od normalnych kształtów zewnętrznych. Zapłodnienie u ryb może się odbywać w dwojaki sposób. Może to być zapłodnienie wewnętrzne, przy którym samiec wprowadza plemniki do wnętrza organizmu samicy, gdzie łączą się one z komórkami jajowymi, względnie, spotykane znacznie częściej, zapłodnienie zewnętrzne, podczas którego plem­niki łączą się z komórkami jajowymi poza organizmem samicy — w wodzie.