 |
| © flickr/jamiep1994 |
Kwaśnym węglanie, który zamienia się na obojętny i wytrąca w postaci białego nalotu osadzającego się na dnie zbiornika lub na roślinach. W konsekwencji następuje zwiększenie się zasadowości wody. Zjawisko przeciwne, tzw. zakwaszenie wody zachodzi,jeśli wytwarza się w niej nadmiar kwaśnego węglanu wapnia lub dwutlenku węgla,bądź to pod wpływem wzmożonych procesów oddychania roślin i zwierząt, bądź w skutek złego napowietrzania lub pozbawienia zbiornika roślin.
Stopień zakwaszenia wody odgrywa ważną rolę w utrzymaniu przy użyciu rybki akwariowe, każdy bowiem gatunek przystosowany jest do życia w pewnych określonych warunkach środowiskowych. Odczyn wody określa się zwykle dość tajemniczym symbolem pH, który oznacza stężenie wolnych jonów wodoru w wodzie. W wodzie o odczynie obojętnym ilość wolnych jonów wodorowych w 1 litrze wynosi 10-7 (1/107) W wodzie o odczynie kwaśny ilość tych jonów jest większa, to znaczy wykładnik potęgi jest większy niż —7(równy od — 1 do —6,9), natomiast w wodzie o odczynie alkalicznym ilość tych jonów jest mniejsza, a zatem wykładnik potęgi mniejszy niż —7 (równy od —7,1 do—14,0). W praktyce dla określenia odczynu wody używa się bezwzględnej wartości wykładnika potęgi, a zatem pH od 1 do 6,9 oznacza wodę o odczynie kwaśnym, pH7,0 — wodę o odczynie obojętnym, wreszcie pH od 7,1 do 14 — wodę o odczynie alkalicznym.
Odczyn wody, czyli stopień jej kwasowości, można najłatwiej określić w przybliżeniu za pomocą tzw. papierka lakmusowego, który zmienia barwę w zależności od odczynu płynu, w którym go się zanurzy. Jeśli przybierze on kolor czerwony, mamy do czynienia z wodą o odczynie kwaśnym, jeśli zaś dokładniej za pomocą płynu(odczynnika) zwanego indykatorem. Przy jego użyciu ustala się kwasowość wody w granicach pH od 1,0 do 10,0. Jeszcze dokładniejsze określenie odczynu wody wymaga zastosowania skomplikowanych metodfizyko-chemicznych.
Na ogół w umiarkowanych szerokościach geograficznych (a więc również i na terenie naszego kraju) większość wód słodkich, z wyjątkiem bagiennych, reaguje lekko alkalicznie. pH tych wód waha się zwykle w granicach od 7,5 do 8,5. Toteż zarówno podniesienie alkaliczności wyżej niż do pH 10 lub też zakwaszenie jej do pH 4,5—5,0 działa w stosunkowo krótkim czasie zabójczo na wszystkie niemal krajowe ryby słodkowodne. Bardziej odporne na zakwaszenie wody okazują się gatunki ryb egzotycznych, np. pochodzące z niektórych wysp Archipelagu Malajskiego; dla nich pH wody może wynosić 5—6. Wody dorzecza Amazonki, skąd pochodzi wiele gatunków ryb akwariowych, są również lekko zakwaszone; ich pH wynosi około 6.
Jeśli dysponujemy wodą lekko alkaliczną, konieczne staje się niekiedy, zwłaszcza dla ryb egzotycznych i w zbiornikach rozpłodowych, lekkie jej zakwaszenie, co działa hamująco na rozwój bakterii.
Można to osiągnąć przez przepuszczenie wody przez filtr torfowy lub też dodanie niewielkiej ilości wyciągu z próchnicy, torfu względnie liści albo kory dębowej czy brzozowej. Niektórzy praktycy stosują jeszcze dodatek niewielkiej ilości kwasu fosforowego (zwykle 1 g na 100 1 wody), przy czym jednak ryby mogą być wpuszczone do zakwaszonej w ten sposób wody dopiero po 3—4 dniach. Nie należy natomiast używać do zakwaszania wody w akwariach innych kwasów mineralnych, jak azotowego, siarkowego czy solnego. Ich dawkowania nie jest przy tym trudne, w związku z czym łatwo jest popełnić błąd, groźny w skutkach dla ryb.
W celu stworzenia rybom akwariowym odpowiednich warunków do życia^ m. in. dla pomyślnego rozwoju zarodka w ikrze, ważny jest nie tyle odczyn wody, co stosunek między odczynem a twardością wody. Im większa jest kwasowość wody (oczywiście w pewnych granicach), czyli im mniejsza wartość pH, tym większa powinna być jej twardość, aby rozwój zarodków w ikrze ryb jajorodnych mógł przebiegać prawidłowo.
Rodzajeodczynu wody i przydatność jej dla ryb
Wartość pH
|
Określenie odczynu
|
Przydatność dla ryb
|
1— 3
|
nadzwyczaj kwaśna
|
zupełnie nieodpowiednia
|
3— 5
|
bardzo kwaśna
|
nieodpowiednia
|
5— 6
|
dość kwaśna
|
na ogół nieodpowiednia
|
6— 7
|
słabo kwaśna
|
odpowiednia
|
7
|
obojętna
|
odpowiednia
|
7— 8
|
słabo alkaliczna
|
bardzo dobra
|
8— 9
|
dość alkaliczna
|
odpowiednia
|
9—10
|
bardzo alkaliczna
|
nieodpowiednia
|
10—U
|
nadzwyczaj alkaliczna
|
zupełnie nieodpowiednia
|
Zarówno twardość, jak ikwasowość wody powinny być od czasu do czasu kontrolowane przez hodowcę,ponieważ procesy chemiczne zachodzące w zbiornikach, zarówno naturalnych, jaki sztucznych, przy różnej obsadzie zwierząt i roślin wpływają na obie tewłaściwości wody.
